Wiersze na pamięć – warto czy nie warto?
Pamiętacie jakieś wiersze z dzieciństwa? Jestem pewna, że tak. Jak to jest, że czasem pamięta się rymowankę aż z pierwszej klasy podstawówki? Jak to jest, że czasem nie pamięta się ze szkoły nic, oprócz… wierszy właśnie, które były zadane na pamięć?! Wiersze, wiersze, wiersze na pamięć… uczyć czy nie uczyć? „Katować” dziecko wkuwaniem? Czy może lepiej nie zawracać mu głowy, bo „kucie na pamięć nic nie daje”?
Moje doświadczenia z wierszami na pamięć
Ja uwielbiam wiersze, rymowanki, może dlatego, że moja mama kładła bardzo duży nacisk na uczenie mnie pamięciowe wierszy. Z dzieciństwa pamiętam Tuwima, Brzechwę, wiersze ze szkoły mojej mamy (które ona nieustannie mi recytowała), i… Mickiewicza. Tak 😉 Mama uczyła mnie ballady „Świtezianka”, kiedy byłam w podstawówce 😉 Mówię poważnie. I wiecie, jak to zapadło mi w pamięć? Jak ja przeżywałam to, że „młodzieniec zdradził, nie dochował przysięgi”… 😉 Umiałam też „Romantyczność” (o Karusi i Jasiu) i wiersze „Do matki” Słowackiego 😀 Uważam, że to doświadczenie bardzo uwrażliwiło mnie, sprawiło, że pokochałam literaturę. Zawsze mówię mojej mamie, że to „przez nią” poszłam na polonistykę, bo jak inaczej miało się to skończyć, kiedy ja znałam na pamięć wiersze wieszczów narodowych w wieku 10 lat? 😉
Swoje dziecko też uczę wierszy na pamięć (co prawda nie mickiewiczów i słowackich). Po co?
Po co uczyć dzieci wierszy na pamięć?
Piękna mowo ojczysta!
Przez naukę wiersza na pamięć dziecko uczy się dostrzegać piękno w słowach, w poezji. Uczy się, że literatura to coś, co sprawia radość, coś żywego i obecnego. Coś, co ma inną rangę, niż potoczna mowa, bo jest bogatsze o rymy, rytm, metafory i zabawne puenty. Uwrażliwiamy dzieci na melodyjność języka, na swoistość poetyckiego wyrazu. Dzieci lubią wiersze, choć czasem są tak inne niż to, co słyszą na co dzień.
Dziecko mimowolnie rozszerza też słownictwo czynne – zapamiętuje frazy utworu i używa ich, kiedy nadarzy się okazja. Jest to ciekawa sytuacja, kiedy podczas zwykłej, codziennej rozmowy, dziecko wtrąca cytat z wiersza.
„Bo ja sama lepiej wiem, wszystko sama robić chcę”…
Kucie na pamięć
Rzecz oczywista: kiedy dziecko uczy się wierszy na pamięć, poprawia się jego pamięć i nie przeraża je „wkuwanie pamięciowe”. A rola pamięci w życiu i działaniu człowieka jest przecież olbrzymia i niepodważalna. Dzięki niej dziecko zdobywa wiedzę i różne nawyki, a przede wszystkim dzięki pamięci możliwy jest intelektualny rozwój człowieka. Ucząc wierszy, przygotowujemy dzieci do wyzwań w szkole.
Wykuwanie osobowości
Wiersze kształtują osobowość dziecka, jego wrażliwość, ale w bardzo specyficzny sposób. Treść w wierszach jest skondensowana (jak mleko w puszce do kawy), i jest ściśle zespolona ze swoją formą. Działając takim „mlekiem” na dziecko osiągamy inne efekty, niż lejąc zwykłą wodą. Zostaje pobudzona wyobraźnia, a określone postawy, dążenia zostają wyeksponowane.
Mówię tak, aby inni chcieli słuchać
Wiersze uczą jeszcze jednego – oddziaływania na drugiego człowieka. Bo wiersz trzeba powiedzieć, ale tak powiedzieć, aby nas słyszano, aby nas rozumiano, aby nas słuchano. Wiersz należy odpowiednio akcentować: trzeba ściszać i podwyższać głos, zwalniać lub przyspieszać tempo wypowiedzi. Trzeba logicznie, a nie tylko stylistycznie, przestankować. Recytacja wiersza wymaga starannej dykcji, poprawności wymowy, płynności wypowiedzi. I tu przydaje się mama. Mama, która proponuje sposób recytacji. Dziecko może oczywiście dodać swoje emocje tam, gdzie ma ochotę – i wiersz staje się niesamowitą zabawą.
Przełamywanie lęków i motywacja
Dziecko nabiera pewności siebie poprzez głośne deklamowanie utworów, przełamuje swoje lęki. Kiedy dorośli chwalą dziecko: „Jak ładnie powiedziałaś wierszyk” – dziecko nabiera motywacji do nauki kolejnych utworów. Wiersze są pomocne przy dzieciach lękliwych, gdzie wypowiedzenie słowa jest trudnością – wiersz, jako że znany dziecku, daje mu poczucie bezpieczeństwa.
I oto niby zwykła „Samochwała” Brzechwy, a staje się wielką rzeczą, małą-wielką rzeczą. Niby błahe, zwykłe wiersze na pamięć, a tak wiele korzyści.
Zobacz, jak uczę wierszami ortografii w szkole podstawowej: https://korepetycjejezykpolski.pl/ortografia-zapamietac-podstawowe-reguly-ortografii-wierszyki-ortograficzne/
